سرطان پوست وضعیتی است که با رشد غیرطبیعی سلول‌های پوست مشخص می‌شود که آسیب به سلول های DNA پوست می باشد که این آسیب می تواند در اثر اشعه ماوراء بنفش (UV) در نور خورشید ،سولاریوم ،استعداد ژنتیکی ، درمعرض افتاب بودن به مدت طولانی ، تماس با برخی مواد سرطانزا و مسمومیت با برخی فلزات یا در اثر سایر عوامل ایجاد گردد.
با مشاهده هر یک از عوامل زیر به پزشک متخصص پوست جهت ارزیابی مراجعه نمایید :
۱-ضایعه ای که رشد سریع دارد و خونریزی میکند.
۲- خالی که جدیدا رنگش تغییر کرده یا اندازه اش بزرگتر شده یا شکل حاشیه های ان عوض شده.
۳- زخم ها و خالهای سیاه رنگ در هر نقطه از بدن مخصوصا در انگشتان پا و کنار ناخنها.
۴- هرگونه تغییررنگ و سیاه شدگی ناخن یا حاشیه ناخن.
۵- زخمهای ناحیه صورت که بیش از یک ماه طول کشیده .
۶ – زخم جدیدی که روی سوختگی قدیمی ایجاد شده.
۷- هرگونه ضایعه که شبیه شاخ پوستی رشد کند.
کارسینوم سلول بازال (BCC) :این شایع ترین نوع سرطان پوست است. معمولاً به صورت یک برآمدگی کوچک و براق یا یک لکه قرمز روی پوست ظاهر می شود و با رشد آهسته همراه است .
کارسینوم سلول سنگفرشیSCC :دومین نوع شایع سرطان پوست است. اغلب به صورت یک ندول سفت و قرمز رنگ یا یک ضایعه صاف با سطح پوسته پوسته یا پوسته‌دار ظاهر می‌شود.
ملانوما: اگر چه کمتر از BCC و SCC شایع است، ملانوم خطرناک تر است و می تواند به سرعت به سایر قسمت های بدن گسترش یابد. معمولاً به عنوان یک نقطه جدید یا یک خال ظاهر می شود که در اندازه، شکل یا رنگ تغییر می کند.
سایر انواع کم شایع سرطان پوست شامل کارسینوم سلول مرکل، درماتوفیبروسارکوم پروتوبرانس و لنفوم پوستی است.
پیشگیری از سرطان پوست شامل محافظت از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش با استفاده از کرم ضد آفتاب، پوشیدن لباس محافظ و اجتناب از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید در ساعات اوج تابش است. تشخیص و درمان به موقع برای مدیریت موفق سرطان پوست بسیار مهم است.
سرطان پوست را می‌توان از طریق روش‌های مختلفی تشخیص داد که معمولاً شامل ترکیبی از معاینه حضوری ، بیوپسی و گاهی اوقات انجام آزمایش های تکمیلی و تشخیصی است. در اینجا یک مرور کلی از روند تشخیصی وجود دارد:
معاینه حضوری: معمولاً یک پزشک متخصص پوست، پوست را بررسی می کند و هر گونه رشد غیرعادی، تغییر شکل و رنگ در خال ها یا سایر ضایعات را ارزیابی می نماید . آنها ممکن است از یک درماتوسکوپ، یک دستگاه دستی با بزرگنمایی و نور، برای بررسی دقیق تر پوست استفاده کنند.
بیوپسی: اگر در معاینه حضوری ضایعه مشکوک شناسایی شود، مرحله بعدی معمولاً انجام بیوپسی است. در طول بیوپسی، نمونه کوچکی از بافت از ناحیه مشکوک برداشته می‌شود و برای بررسی بافت برداشت شده زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. انواع مختلفی از بیوپسی وجود دارد که با توجه به اندازه و محل ضایعه با صلاحدید پزشک متخصص پوست انجام میگردد .
معاینه هیستوپاتولوژیک: در آزمایشگاه، پاتولوژیست نمونه بیوپسی را زیر میکروسکوپ بررسی می کند تا مشخص کند که آیا حاوی سلول های سرطانی است یا خیر. آنها به دنبال ویژگی هایی مانند رشد غیر طبیعی سلول، تغییرات در ساختار سلولی و شواهدی از تهاجم به بافت اطراف خواهند بود.
آزمایش‌های تکمیلی: در برخی موارد، ممکن است آزمایش‌های تکمیلی برای تعیین وسعت ضایعه یا گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن مورد نیاز باشد. این آزمایش ها ممکن است شامل مطالعات تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن، MRI یا اسکن PET باشد. در صورت وجود نگرانی در مورد درگیری غدد لنفاوی، بیوپسی غدد لنفاوی نیز ممکن است انجام شود.
مرحله بندی سرطان پوست: هنگامی که تشخیص سرطان پوست تایید شد، پزشک متخصص پوست ممکن است مرحله و پیشرفت سرطان را تعیین کند. مرحله بندی به توصیف وسعت سرطان و هدایت تصمیمات درمانی کمک می کند. مرحله بندی ممکن است شامل ارزیابی اندازه تومور، عمق تهاجم آن، درگیری غدد لنفاوی مجاور و وجود متاستاز (گسترش به سایر اندام ها) باشد.
درمان سرطان پوست به عوامل مختلفی از جمله نوع آن، سن فرد ، مرحله آن، محل ضایعه و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. در اینجا چند درمان رایج مورد استفاده برای سرطان پوست آورده شده است:
✳️جراحی: این اغلب درمان اولیه برای اکثر انواع سرطان پوست است. پزشک متخصص پوست بافت سرطانی را همراه با حاشیه ای از پوست سالم اطراف آن برمی دارد تا اطمینان حاصل شود که تمام سلول های سرطانی برداشته شده اند.
✳️جراحی Mohs :این یک تکنیک جراحی تخصصی است که برای از بین بردن انواع خاصی از سرطان پوست، به ویژه سرطان‌هایی که خطر عود بالایی دارند یا در نواحی حساس زیبایی قرار دارند، استفاده می‌شود. این شامل برداشتن لایه های نازک پوست در یک زمان و بررسی آنها در زیر میکروسکوپ تا زمانی است که هیچ سلول غیر طبیعی باقی نماند.
✳️پرتودرمانی: پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این درمان اغلب برای سرطان های پوستی که درمان آن ها با جراحی سخت است یا برای بیمارانی که کاندیدای مناسبی برای جراحی نیستند استفاده می شود.
✳️شیمی درمانی: در این درمان از داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. می توان آن را به صورت موضعی به عنوان کرم یا پماد برای انواع خاصی از سرطان پوست استفاده کرد یا برای موارد پیشرفته تر به صورت خوراکی یا داخل وریدی تجویز کرد.
✳️ایمونوتراپی: این درمان سیستم ایمنی بدن را برای شناسایی و از بین بردن سلول های سرطانی تحریک می کند. می تواند برای انواع خاصی از سرطان پوست پیشرفته موثر باشد.
✳️درمان هدفمند: این درمان ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد. این درمان اغلب برای سرطان های پیشرفته پوست که دارای جهش های ژنتیکی خاص هستند استفاده می شود.
✳️فتودینامیک درمانی: این شامل اعمال یک عامل حساس کننده به نور روی پوست و سپس قرار دادن آن در معرض نور خاصی است که عامل را فعال می کند و سلول های سرطانی را از بین می برد.
✳️کرایوتراپی: این روش شامل منجمد کردن سلول های سرطانی با نیتروژن مایع است. اغلب برای ضایعات پوستی پیش سرطانی یا سرطان های پوست در مراحل اولیه استفاده می شود.
هریک از این درمانها با صلاحدید پزشک متخصص پوست و در برخی موارد با مشاوره پزشک انکولوژیست برای فرد تجویز می گردد . تعداد جلسات و فواصل بین آن ها با توجه به نوع بیماری – پیشرفت آن – سوابق پزشکی فرد و نتیجه درمان در جلسات اول تعیین می گردد.