جوش صورت (آکنه) يا به دليل افزايش توليد چربی توسط غدد چربی پوست است يا به علت كاهش تخليه غدد چربی و در نتيجه تجمع چربي و فوليكولهاست. شایعترین بیماری پوستی جوانان را میتوان آکنه یا جوش جوانان دانست که با ترشح هورمون های جنسی شروع می شود و وابسته به هورمون آندروژن یا هورمون مردانه است.
پس از بلوغ این هورمون فعالیت غدد چربی بیش از اندازه می انجامد. ابتدا با چربی بیشتر پوست همراه است و سپس این چربی محیط را برای رشد میکروبی به نام (کورینه باکتریوم آکنه) مساعد میکند که در محیط چرب زندگی می کند. این باکتری پیش از بلوغ نیز روی سطح پوست وجود دارد اما به شکل ساپروفیت یا بی آزار است و مشکلی ایجاد نمی کند. رشد و فعالیت این باکتری در سطح پوست چرب منجر به التهاب می شود.
جوش (آکنه) جوانان ابتدا با چرب شدن پوست سپس با قرمز شدن و التهاب همراه است و به شکل جوش های قرمزی در می آید.
در نهایت سیستم ایمنی بدن به این باکتری حمله می کند که لاشه ناشی از این مبارزه بین سلول های ایمنی و باکتری به شکل چرکی در می آید.
گاهي غدد چربي از نظر اندازه بزرگ ميشوند و فعاليت بيشتري دارند كه البته تعداد تغيير نميكند و تغيير اندازه و فعاليت نيز بر حسب ژنتيك افراد متغير است.
در بعضي موارد اندازه اين غدد خيلي بزرگ ميشود و از طرفي عمق پيدا ميكنند كه به شكل كيستيك و نودولو كيستيك تبديل ميشوند.
معمولاً اين حالت در شرايط دارا بودن زمينه ژنتيك ديده ميشود و درمان مشكل تري را ميطلبد كه حتي اگر جوان اين كيست هاي پوستي را دستكاري نكند با جوش گاهاي زشت و عميقي همراه است.
در صورت ابتلا به اختلالات هورموني در خانم ها به خصوص كيست تخمدان، سطح هورمونهاي آندروژن بالا مي رود و كنار تغيير در دوره عادت ماهانه و ظاهر شدن موهاي زائد مانند مردان، جوش هاي شديد پوستي ظاهر ميشود.
جوش هاي جواني از نوع خفيف تا شديد با توجه به زمينه ژنتيك روي بخش هايي از پوست كه غدد چربي فراواني وجود دارد، مانند سينه ، پشت، كتف و بازوها بروز ميكند.
البته عوامل ثانويه مانند استرس، شيوه زندگي ناسالم، بي تحركي، مصرف فست فودها و غذاهاي چرب و شيرين، بيداري شبانه و خواب روزانه اين شرايط را تشديد ميكند.
علائم جوش (آکنه)
جوش (آکنه) در تنه، بازوها و پاها ظاهر می شوند. در برخی بیماران قبل از ظهور جوش ها، علائمی مانند بثورات پوستی، تب، بی قراری و خستگی، زودرنجی، سردرد، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، بی اشتهایی، دل درد و دردهای عضلانی در بدن بوجود می آید.
علل جوش (آکنه)
این بثورات غالبا به دلیل عفونت باکتریایی یا ویروسی، واکنش به سم تولید شده توسط بدن و یا آسیب پوست در اثر بیماری های خودایمنی ایجاد می شوند.
داروها به خصوص آنتی بیوتیک ها و دارو های ضدالتهاب غیر استروئیدی نیز بوجود آورنده بثورات پوستی هستند.
آبله مرغان، ویروس های سرماخوردگی (رینوویروس)، جوش های یک طرفه دوران کودکی، بیماری کاوازاکی، بیماری حصبه، هپاتیت ویروسی و مننژیت نیز از علل ایجاد بثورات پوستی هستند.
درمان جوش صورت (آکنه) به چه صورت است؟
درمان بثورات ویروسی یا باکتریایی، به علت آن بستگی دارد. در بسیاری از بیماران مبتلا و افرادی که دارای علائم خفیفی هستند، از آنجایی که مدت بیماری محدود است، پس نیازی به درمان ندارند.
اگر جوش (آکنه) بر اثر وجود باکتری و یا دیگر عفونت ها بوجود آمده باشد، پزشک آنتی بیوتیک را تجویز می کند. اگر لازم باشد، پزشک برای کاهش تب و درد و تسکین خارش دارو تجویز می کند.
برای کاهش خارش و آرام کردن پوست، از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید.
نحوه پیشگیری از جوش صورت یا آکنه
برای پیشگیری از جوش یا آکنه نکات زیر را رعایت کنید:
۱. صورت خود را تمیز نگه دارید: روزی دو بار با یک پاککننده ملایم صورت خود را بشویید تا آلودگی و چربی اضافی را از بین ببرید.
۲. مرطوبکننده استفاده کنید: از یک مرطوبکننده غیر کومدوژنیک استفاده کنید تا پوست شما هیدراته بماند و منافذ بسته نشوند.
۳. از لمس صورت خود پرهیز کنید: تا حد امکان از لمس کردن صورت خود اجتناب کنید تا از انتقال باکتریها و چربیها از دستها جلوگیری شود.
۴. استفاده از محصولات غیر کومدوژنیک: محصولات مراقبت از پوست و آرایشی را انتخاب کنید که برچسب غیر کومدوژنیک دارند، به این معنی که منافذ را مسدود نمیکنند.
۵. به آرامی لایهبرداری کنید: به طور منظم لایهبرداری کنید تا سلولهای مرده پوست را از بین ببرید، اما از اسکرابهای خشن که میتوانند پوست را تحریک کنند، خودداری کنید.
۶. رژیم غذایی خود را تحت نظر داشته باشید: مصرف غذاهای شیرین و چرب را محدود کنید و بیشتر میوهها، سبزیجات و غلات کامل را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
۷. آب کافی بنوشید: به اندازه کافی آب بنوشید تا پوست شما هیدراته بماند و سموم را از بین ببرد.
۸. استرس را مدیریت کنید: از تکنیکهای کاهش استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا ورزش استفاده کنید تا تعادل هورمونی خود را حفظ کنید.
۹. به اندازه کافی بخوابید: هدفگذاری برای ۷ تا ۹ ساعت خواب در شب تا پوست شما بتواند ترمیم و بازسازی شود.
۱۰. با یک متخصص پوست مشورت کنید: اگر جوشها ادامه پیدا کرد، از یک متخصص پوست مشاوره بگیرید تا گزینههای درمانی شخصیسازیشده را بررسی کنید.