لوگو دکتر نیلفروش زاده
جستجو
Close this search box.
محلول موضعی ماینوکسیدیل

محلول موضعی ماینوکسیدیل

اين دارو اگرچه نزد پزشكان، داروي نسبتا موثري تلقي مي‌شود؛ اما شرط تاثيرش مصرف طولاني‌مدت (بلكه مصرف مادام‌العمر) حداقل سه تا شش ماه برای اثر بخشی آن لازم است. تداوم مصرف اين دارو آن‌قدر اهميت دارد كه پزشكان هشدار مي‌دهند معمولا بين 3 تا 6 ماه پس از قطع اين دارو، ريزش مو دوباره برمي‌گردد.

ماينوكسيديل منجر به ضخيم شدن موها و افزايش خونرساني در ناحيه مورد مصرف ‌شده و به اين ترتيب، باعث رشد و تقويت موها مي‌شود.از اين نكته هم نبايد غافل شد كه اين دارو نقشي بيشتر از يك مكمل درماني ندارد. درمان بيماري زمينه‌اي با تشخيص پزشك به همراه مراقبت صحيح از موي سر، بهترين و موثرترين درمان است.

آکادمی پوست آمریکا معتقد است که ماینوکسیدیل، بهترین درمان برای رشد مجدد موی زنان است. پژوهش ‌ها نشان داده ‌اند که استفاده انحصاری از این دارو، می ‌تواند کمیت کلی مو را افزایش دهد. در نتیجه در مدت زمان 24 هفته موی فرد پر پشت ‌تر خواهد شد.

اگر هر گونه دغدغه یا سوال پزشکی دارید، با پزشک خود مشورت کنید. پژوهش‌ های انجام‌ شده توسط همکاران، و اطلاعات منتشر شده از جوامع پزشکی و مراکز دولتی، از مقاله‌ های ارائه ‌شده در « Health Guide»، پشتیبانی می‌کنند. به ‌هر حال این موارد، جانشین ابزار های پزشکی حرفه‌ای، تشخیصی یا درمانی نیستند.

اگر متوجه شده‌ اید که مو هایتان کم ‌پشت شده است یا نواحی بی‌ موی سرتان بیشتر شده است؛ احتمالا یکی از میلیون‌ ها زنی هستید که به ریزش موی سر با الگوی زنانه مبتلا شده‌اید. معمولا زنان کچل نمی شوند (برخلاف مردان) ولی در عوض ممکن است نواحی بی ‌موی سرشان، گسترش یابد یا دچار کاهش حجم مو شوند یا مو های روییده در ناحیه شقیقه ‌هایشان، عقب ‌نشینی کند یا ترکیبی از این موارد برای آن ‌ها پیش بیاید. ریزش موی سر با الگوی زنانه می‌تواند در دهه بیست زندگی افراد رخ دهد. حدود 30% بانوان بالاتر از سی سال نیز، به این بیماری دچار می‌ شوند. حدود 50% بانوان تا 79 سالگی، تا حدی به ریزش موی سر با الگوی زنانه مبتلا می  ‌شوند.

عوامل مختلفی در ریزش موی سر با الگوی زنانه، دخیل هستند. آندروژن‌ ها، (هورمون ‌های مردانه) مسبب اصلی الگوی طاسی مردانه هستند. البته به این نوع ریزش مو، ریزش موی آندروژنیک هم گفته می ‌شود. آندروژن‌ ها بر فولیکول ‌های مو، و دوره رشد آن تاثیر می‌گذارند اما مشخص نیست که در ریزش موی سر با الگوی زنانه نیز، آندروژن‌ ها نقش داشته باشند. از آن ‌جایی که بیشتر افراد پس از رسیدن به سن یائسگی، دچار ریزش موی سر با الگوی زنانه می ‌شوند؛ احتمالا تغییرات هورمونی از عوامل ابتلا به این نوع ریزش مو است. البته هنوز دانشمندان در حال بررسی و کنار هم گذاشتن قطعات این پازل هستند.

باید به این نکته هم اشاره کنیم که به نظر می‌رسد ابتلا به این بیماری، دلایل ارثی داشته باشد چون سابقه خانوادگی ریزش مو در بسیاری از زنانی که مویی کم ‌پشت دارند؛ مشاهده می ‌شود. ژن ‌های ریزش موی سر با الگوی زنانه، می‌تواند از مادر، پدر یا هر دو به فرزند منتقل شود. البته هیچ الگوی ارثی قطعی وجود ندارد و احتمال این‌ که چندین ژن در این مسئله دخیل باشند؛ وجود دارد.

ژن ریزش مو

درحالی که ریزش موی سر با الگوی زنانه، رایج‌ترین نوع ریزش مو در میان زنان است؛ موارد دیگری هم می‌توانند از عوامل دخیل در کم ‌پشتی مو باشند. مثلا بسیاری از زنان پس از دوران بارداری خود، دچار کم‌ پشتی مو شده یا مشاهده می ‌کنند که مو هایشان مشت‌ مشت می ‌ریزد. اگر از محصولات بهداشتی و مراقبت از مو، یا رنگ ‌های نامناسب و خشن استفاده کنید؛ این مواد شیمیایی می ‌توانند به موی شما آسیب رسانند و منجر به ریزش مو شوند. در ضمن آرایش ‌های خاص مو، روش‌ های درمانی خاص یا زیاد شانه کردن مو ها هم، منجر به کم ‌پشتی مو خواهد شد.

مشخص است که اضطراب نیز یکی دیگر از عوامل موثر در سلامت مو است. وقتی بدن تحت فشار و استرس و اضطراب باشد؛ ریزش مو رخ می ‌دهد. از جمله این عوامل می ‌توان به قرار گرفتن در موقعیت ‌های استرس ‌زا، جراحی‌ های مهم، ابتلا به بیماری یا کاهش ده کیلوگرم وزن یا بیشتر اشاره کرد. معمولا اگر کم ‌پشتی مو از استرس ناشی شود؛ منجر به ریزش موی شدید می ‌شود. خوشبختانه پس از اتمام استرس، وضعیت مو به حالت اولیه باز خواهد گشت.

معمولا ریزش موی زنان پیش ‌رونده است. در نتیجه اگر ریزش مو را درمان نکنید؛ هم‌چنان مو های خود را از دست خواهید داد. اگرچه معمولا زنان مانند مردان کچل نمی‌شوند، اما باز هم بیشتر افراد دوست دارند درمان شوند. خوشبختانه راه ‌های درمانی مختلفی در دسترس هستند؛ راه‌ هایی مانند استفاده از ماینوکسیدیل، داروهای خوراکی، جراحی و درمان به وسیله لیزر.

ماینوکسیدیل چیست؟

ماینوکسیدیل (با نام تجاری روگین یا روگین زنانه)، بهترین درمان ریزش موی سر با الگوی زنانه است که در ابتدا هم، فقط مردان از این دارو استفاده می ‌کردند. ماینوکسیدیل، داروی بدون نسخه‌ ای است که مورد تایید سازمان غذا و دارو است و هم مردان و هم زنان می‌ توانند از آن برای درمان ریزش مو استفاده کنند. این دارو رگ‌ های خونی را منبسط می‌ کند، در نتیجه میزان خون و مواد غذایی که به فولیکول ‌های مو می‌ رسد، تقویت شده و منجر به پر پشت شدن مو می‌ شود.

دانشمندان هنوز نمی ‌دانند که ساز و کار اصلی ماینوکسیدیل، برای جلوگیری از کم‌ پشت شدن مو چیست، اما به نظر می ‌رسد این دارو به مدت طولانی ‌تری، مو را در مرحله رشد فعال (آنافاز) نگه می ‌دارد. از آن ‌جایی که ماینوکسیدیل، روی چرخه مو تاثیر می ‌گذارد؛ استفاده مداوم از آن الزامی است. به محض این ‌که مصرف این دارو را قطع کنید؛ روند رشد مو به حالت سابق باز می ‌گردد و ممکن است دوباره دچار ریزش مو شوید. هر چقدر زودتر از این دارو استفاده کنید؛ نتیجه بهتری خواهید گرفت.

آیا زنان می‌توانند از ماینوکسیدیل استفاده کنند؟

آکادمی پوست آمریکا معتقد است ماینوکسیدیل، بهترین روش درمانی برای رشد مجدد موی زنان است. پژوهش ‌ها نشان داده ‌اند که با استفاده انحصاری از این دارو؛ پس از گذشت 24 هفته، مشاهده خواهید کرد که مو پرپشت ‌تر شده و میزان آن بیشتر می‌شود. 

سازمان غذا و دارو تایید کرده است که بانوان می ‌توانند به دو صورت از ماینوکسیدیل استفاده کنند: محلول موضعی 2% و فوم موضعی 5%. البته محلول موضعی 5% هم وجود دارد، اما سازمان غذا و دارو، در حال حاضر استفاده از آن را تنها برای مردان تایید کرده است. سازمان غذا و دارو، استفاده از محلول موضعی 5% را برای زنان، تایید نکرده است. هنوز کاملا مشخص نیست که عوارض جانبی و مزیت ‌های این دارو چیست.

روش درمانی برای رشد مجدد موی زنان

چگونگی استفاده از ماینوکسیدیل

ماینوکسیدیل نوعی روش درمانی موضعی است، یعنی آن را باید روی پوست سر خود بمالید (نه مو). معمولا دستورالعمل دوز استفاده از دارو به روش‌های زیر است:

  • فوم موضعی 5% ماینوکسیدیل: روزانه نصف سر بطری از دارو را، روی ناحیه مورد نظر بمالید.
  • محلول موضعی 2% ماینوکسیدیل: دو بار در روز، مقدار یک میلی ‌لیتر از دارو را، روی ناحیه مورد نظر بمالید.

ماینوکسیدیل را با انگشتان خود روی پوست سر مالیده و ماساژ دهید و حتما بلافاصله پس از انجام این کار، دستان خود را بشویید. اگر بخواهید به صورت ایده‌ آل از این روش درمانی استفاده کنید؛ حداقل دو ساعت قبل از رفتن به تخت‌ خواب، از این دارو استفاده کنید تا ناحیه مورد نظر کاملا خشک شود. با انجام این کار از پخش شدن ناخود آگاه دارو به نقاط دیگر بدن، جلوگیری خواهید کرد. هم ‌چنین اگر پوست سرتان پس از مصرف ماینوکسیدیل، کاملا خشک نشود؛  می‌تواند لباس یا ملافه را لک کند. به صورت مداوم و روزانه، این دارو را مصرف کنید چون نهایتا تا سه ماه پس از توقف مصرف آن، دوباره ریزش مو خواهید داشت.

عوارض جانبی احتمالی/ نکات ایمنی

خوشبختانه می ‌توان گفت که ماینوکسیدیل، عوارض جانبی کمی دارد. از عوارض جانبی مصرف این دارو می‌توان به خارش، خشکی، قرمزی، پوست ‌پوست شدن یا تحریک شدن پوست سر، اشاره کرد. البته در چند ماه اول استفاده از ماینوکسیدیل، متوجه خواهید شد که ریزش موی سرتان افزایش یافته است، اما پس از گذشت چند ماه خواهید دید که روند ریزش مو تغییر می‌کند، پس بی‌خیال استفاده از این دارو نشوید. اگر پس از چند ماه مصرف ماینوکسیدیل، تغییری در روند رشد مجدد مو و افزایش میزان آن ایجاد نشد؛ این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

یکی دیگر از عوارض جانبی احتمالی مصرف این دارو، افزایش رشد موی پیشانی یا صورت است. یکی از دلایل پیشامد چنین موضوعی این است که به صورت تصادفی، ماینوکسیدیل را به جای محدود کردن به پوست سر، به صورت یا پیشانی خود مالیده باشید. ممکن است برخی از زنان پس از استفاده از ماینوکسیدیل مشاهده کنند که رنگ مو یا بافت مویشان تغییر کرده است. اگر هر کدام از عوارض جانبی گفته ‌شده برایتان پیش آمد، یا دچار درد قفسه سینه، تپش قلب، ضعف، سرگیجه، افزایش وزن (ناگهانی، بدون دلیل خاص) یا تورم دست و پا شدید؛ استفاده از این دارو را متوقف کنید و با پزشک خود صحبت کنید.

در پایان باید به این نکته هم اشاره کنیم که اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید؛ از ماینوکسیدیل استفاده نکنید. برخی از مطالعات حیوانی نشان داده‌ اند که مصرف این دارو ممکن است برای رشد جنین ضرر داشته باشد. مقدار ناچیزی از ماینوکسیدیل، به شیر سینه راه می‌ یابد، پس آن دسته از زنانی که در حال شیر دهی هستند؛ نباید از این دارو استفاده کنند. اگر هر گونه سوال یا دغدغه‌ای راجع به عوارض جانبی، یا ملاحظات جانبی استفاده از ماینوکسیدیل دارید، با پزشک خود صحبت کنید.

منع استفاده از ماینوکسیدیل در بارداری

روش‌های درمانی دیگر برای ریزش موی سر، با الگوی زنانه‌

معمولا اولین روش درمانی ریزش موی سر با الگوی زنانه، استفاده از ماینوکسیدیل است، اما روش‌های درمانی دیگری نیز وجود دارند. از جمله این روش‌های درمانی، موارد زیر هستند: مصرف قرص‌های تجویزی، نور درمانی، میکرونیدلینگ، تزریق پلاسمای سرشار از پلاکت و کاشت مو.

مصرف دارو های تجویزی خوراکی موثر بر تنظیم میزان هورمون‌ های زنان، برای آن دسته از زنانی که به دلایل هورمونی دچار ریزش موی سر می‌ شوند؛ تجویز می‌ شود. سازمان غذا و دارو تایید نکرده است که بیشتر این دارو ها می‌توانند ریزش موی سر را درمان کنند اما مصرف آن‌ ها برای درمان بیماری ‌های دیگری تایید شده است. از جمله این درمان ‌ها می‌توان به فیناستراید (تاییدشده توسط سازمان غذا و دارو برای ریزش موی مردان، نه زنان)، اسپیرونولاکتون، فلوتامید یا دوتاستراید اشاره کرد.

لیزر درمانی یا لیزر کم ‌توان، نوعی روش برای درمان ریزش موی سر با الگوی زنانه است که حتی می‌توان آن را در خانه هم انجام داد. هیچ دوز درمانی خاصی برای این روش وجود ندارد، اما چند پژوهش نشان داده‌ اند که استفاده از روش لیزر کم‌ توان، می‌تواند برای درمان ریزش مو و تقویت رشد مجدد مو موثر باشد. سازمان غذا و دارو استفاده از دستگاه ‌های مختلف لیزر کم ‌توان (مانند کومبس، هلمتس و …) برای درمان ریزش موی مردان و زنان را تایید کرده است اما پژوهش ‌های دیگری هم باید در این زمینه انجام شود.

این روش درمانی، نوعی روش جراحی با حداقل تهاجم است. سوزن ‌های بسیار ریزی روی پوست سر به دو سو حرکت کرده و لایه بالایی پوست سر را سوراخ می‌ کنند. ایجاد سوراخ‌ های کوچک، منجر به ایجاد واکنش و التیام زخم می‌شود و فاکتور های رشدی آزاد می‌کنند که منجر به تقویت رشد  مو می‌ شود. در ضمن این زخم ‌ها می‌ توانند، میزان نفوذ دارو های موضعی مانند ماینوکسیدیل را نیز افزایش دهند. چند پژوهش نشان داده‌اند که میکرونیدلینگ، وقتی با دارو های تقویت ‌کننده مو همراه شود به رشد مجدد مو کمک می‌کند.

محققان در حال تحقیق درباره روش تزریق پلاسمای سرشار از پلاکت، برای درمان ریزش مو هستند. در این روش خون شما را از بدنتان خارج کرده و آن را به بخش‌ های مختلفی تجزیه می‌ کنند. در مرحله بعد پلاسمای سرشار از پلاکت، به پوست سر تزریق می ‌شود. این روش، عوامل تقویت رشد مو را افزایش می‌ دهد. برخی جراحان، این روش درمانی را با کاشت مو ترکیب می‌ کنند. نتایج بالینی اولیه، نوید بخش بوده‌اند اما برای تشخیص میزان تاثیر این روش، برای درمان ریزش موی سر با الگوی زنانه، به مطالعات بیشتری نیاز است.

آیا قطع ماینوکسیدیل سبب ریزش مو می شود؟

کاشت مو، تهاجمی‌ترین روش درمان ریزش مو محسوب می‌شود. در روند این روش درمانی، برای جدا سازی فیزیکی فولیکول‌ های مو و انتقال آن‌ ها به پوست سر و نواحی کم ‌پشت، جراحی انجام می‌ شود. کاشت مو برای همه مناسب نیست؛ معمولا افرادی که روش‌ های درمانی دیگر را امتحان کرده‌اند اما این روش‌ها کارساز نبوده‌اند، به سراغ کاشت مو می ‌روند. بیشتر بیمه ‌های درمانی، هزینه ‌های جراحی کاشت مو را تقبل نمی‌کنند و این موضوع می‌ تواند برای برخی افراد ایجاد مشکل کند. برخی از جراحان، روش جراحی کاشت مو و درمان با استفاده از تزریق پلاسمای سرشار از پلاکت را، با یکدیگر ترکیب می‌ کنند.

مصرف مکمل‌های غذایی مانند اسید فولیک، اسید های چرب امگا 3، بایوتین و روی، برای درمان ریزش مو تایید نشده است. مطالعاتی که روی این روش ‌های درمانی انجام ‌شده، نتایج متفاوتی را نشان داده است. قبل از مصرف هر گونه مکمل غذایی با پزشک خود مشورت کنید.

جمع‌بندی

آن ‌قدر که در مورد کچلی مردان صحبت می ‌شود؛ راجع به ریزش موی سر با الگوی زنانه، صحبت نمی ‌شود اما این موضوع می ‌تواند از لحاظ روان ‌شناسی به همان اندازه مضر باشد. بیشتر زنان نسبت به موی خود حس بسیار خوبی داشته و فکر می ‌کنند که موی قشنگ، یکی از اجزای اساسی تصویر بدنی خودشان است. هم‌ چنین داشتن موی قشنگ، به افزایش حس جذابیت و زنانگی نیز کمک می‌کند. خوشبختانه گزینه ‎های درمانی مختلفی وجود دارند. رایج ‌ترین روش درمانی، مصرف ماینوکسیدیل موضعی است. اگر نگران ریزش موی خود هستید؛ با متخصص پوست یا پزشک خود راجع به نشانه‌ ها و گزینه‌ های درمانی دیگر صحبت کنید.


کلینیک زیبایی دکتر نیلفروش زاده

مطالب مرتبط