کبد چرب که به عنوان استئاتوزیس کبدی نیز شناخته می شود، وضعیتی است که با تجمع چربی در سلول های کبد مشخص می شود. در یک کبد سالم، مقدار کمی چربی طبیعی است، اما زمانی که میزان چربی از 5 تا 10 درصد وزن کبد بیشتر شود، بیماری کبد چرب محسوب می شود. دو نوع اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد:
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) :این نوع بیماری کبد چرب در افرادی که مقادیر بیش از حد الکل مصرف نمی کنند رخ می دهد. NAFLD ارتباط نزدیکی با چاقی، مقاومت به انسولین، دیابت نوع 2، کلسترول بالا و سندرم متابولیک دارد. این نوع شایع ترین شکل بیماری کبد چرب است و می تواند از کبد چرب ساده (استئاتوز) تا استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) متغیر باشد که شکل شدیدتری است که با التهاب و آسیب کبد مشخص می شود.
بیماری کبد چرب الکلی:( AFLD) در افرادی رخ می دهد که مقادیر بیش از حد الکل را در مدت طولانی مصرف می کنند. الکل در کبد متابولیزه می شود و مصرف مزمن الکل می تواند منجر به تجمع چربی در سلول های کبدی شود AFLD . می تواند از کبد چرب به اشکال شدیدتر بیماری کبد، از جمله هپاتیت الکلی و سیروز پیشرفت کند.
عوامل خطر برای بیماری کبد چرب عبارتند از:
- چاقی یا اضافه وزن
- مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2
- سطوح بالای تری گلیسیرید یا کلسترول در خون
- سندرم متابولیک
- کاهش وزن سریع یا سوء تغذیه
- استفاده از برخی داروها و چربی سوزها
- عوامل ژنتیکی
- مصرف زیاد الکل
بیماری کبد چرب اغلب در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی کند. با این حال، با پیشرفت بیماری، علائم ممکن است ایجاد شود، از جمله:
- خستگی
- ناراحتی یا درد شکم، به ویژه در سمت راست بالا
- بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی)
- افزایش آنزیم های کبدی در آزمایش خون
- زردی (زردی پوست و چشم)
- آسیت (جمع شدن مایع در شکم)
- خارش پوست
- تهوع
در صورت عدم درمان، بیماری کبد چرب می تواند به شرایط شدید کبدی از جمله فیبروز کبدی، سیروز (اسکار کبد) و نارسایی کبدی تبدیل شود. علاوه بر این، افراد مبتلا به بیماری کبد چرب در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد هستند.
درمان بیماری کبد چرب بر پرداختن به عوامل خطر اساسی و ایجاد تغییرات در سبک زندگی برای کاهش تجمع چربی در کبد متمرکز است.درمانها ممکن است شامل کاهش وزن، اتخاذ یک رژیم غذایی سالم، افزایش فعالیت بدنی، مدیریت شرایط پزشکی زمینه ای و اجتناب از مصرف بیش از حد الکل باشد. در موارد شدیدتر، داروها یا سایر مداخلات ممکن است برای مدیریت علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری توصیه شود.
بیماری کبد چرب در درجه اول کبد را تحت تاثیر قرار می دهد، اما به دلیل عوامل سیستمیک و شرایط مرتبط می تواند اثرات غیرمستقیم روی پوست و مو نیز داشته باشد. در اینجا برخی از اثرات بالقوه بیماری کبد چرب بر پوست و مو آورده شده است:
زردی: در مراحل پیشرفته بیماری کبد، مانند سیروز یا نارسایی کبد، اختلال در عملکرد کبد می تواند منجر به تجمع بیلی روبین در جریان خون شود. بیلی روبین یک رنگدانه زرد رنگ است که می تواند باعث زردی پوست و چشم شود، وضعیتی که به نام یرقان شناخته می شود.
آنژیوم عنکبوتی: رگ‌های خونی کوچک و عنکبوتی‌مانندی هستند که می‌توانند روی پوست، به ویژه در قسمت بالایی بدن و صورت ظاهر شوند. آنها با بیماری کبدی مرتبط هستند و ممکن است در افراد مبتلا به آسیب پیشرفته کبدی شایع تر باشند.
اریتم کف دست: اریتم کف دست به قرمزی یا برافروختگی کف دست ها اشاره دارد. این علایم می تواند نشانه بیماری کبد، از جمله بیماری کبد چرب باشد، اگرچه برافروختگی کف دست فقط مختص به بیماری کبدی نیست.
خارش پوست : خارش در افراد مبتلا به بیماری کبدی ممکن است رخ دهد، اگرچه علت دقیق آن به طور کامل شناخته نشده است. خارش ممکن است مربوط به تجمع اسیدهای صفراوی در جریان خون یا تغییرات در عملکرد سد پوست باشد.
آکانتوز نیگریکانس: آکانتوز نیگریکانس یک بیماری پوستی است که با لکه های تیره و ضخیم پوست مشخص می شود که اغلب در چین های پوستی مانند گردن، زیر بغل یا کشاله ران ایجاد می شود. این با مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک، که از عوامل خطر شایع برای بیماری کبد چرب هستند، مرتبط است.
ریزش مو: در حالی که ریزش مو از علائم رایج بیماری کبد چرب نیست، اثرات سیستمیک اختلال عملکرد کبد، مانند کمبودهای تغذیه ای یا عدم تعادل هورمونی، می تواند به نازک شدن مو یا ریزش مو کمک کند. علاوه بر این، برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری کبد ممکن است عوارض جانبی داشته باشند که بر ریزش مو تأثیر می گذارد.
خشکی پوست: کم آبی و اختلال در عملکرد کبد می تواند منجر به خشکی و پوسته پوسته شدن پوست، به ویژه در افراد مبتلا به بیماری پیشرفته کبدی شود. آبرسانی – مراقبت های پوستی و استفاده از مرطوب کننده های مناسب ممکن است به کاهش علائم خشکی پوست کمک کند.
توجه به این نکته مهم است که تظاهرات پوستی و مو در بیماری کبد چرب معمولاً اثرات ثانویه ناشی از اختلال عملکرد کبد باشد و ممکن است با درمان بیماری زمینه‌ای کبد بهبود یابد. با این حال، اگر متوجه تغییراتی در پوست یا موی خود شدید، ضروری است که برای ارزیابی و بررسی با پزشک متخصص پوست ویزیت حضوری شوید . پزشک متخصص پوست با ارزیابی نوع پوست و مو و همچنین توصیه به انجام آزمایش خون و بررسی آنزیم های کبدی می تواند بهترین راهکار را به شما توصیه نماید و یا جهت درمان کبد چرب شما را به پزشک متخصص در زمبنه کبد ارجاع دهد . علاوه بر این، حفظ سبک زندگی سالم، مدیریت شرایط پزشکی زمینه‌ای و مراقبت‌های پزشکی منظم می‌تواند به حمایت از سلامت کلی پوست و مو در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک کند.