درمان عوارض پوستی اسیدپاشی

اسیدپاشی پایان زندگی نیست! این حادثه تلخ می تواند به طور کلی بر روی وضعیت جسمی و روانی فرد مورد حمله تاثیر منفی بگذارد و زندگی او را تغییر دهد اما نباید تصور کرد که بعد از مورد اسیدپاشی قرار گرفتن، دیگر زندگی فرد تمام شده و امیدی به بازگشت او به جامعه نیست. با خواندن این مطلب از سایت کلینیک جردن، پیشتاز درمان عوارض پوستی بعد از اسیدپاشی در کشور خواهید توانست به دید بهتری درباره این اتفاق دست پیدا کنید. با ما همراه باشید.

اسیدپاشی چیست؟

خشونت اسیدی یا اسیدپاشی استفاده عمدی از اسید برای حمله به یک انسان دیگر است. چنین حملاتی خسارات وحشتناک انسانی، پزشکی و جراحی به جا می گذارد. عبارت “اسیدپاشی” به حملات فیزیکی اشاره می کند که در آن اسید یا مواد خورنده ای بر روی فرد دیگری به قصد “تضعیف، تغییر شکل، شکنجه یا کشتن” پرتاب می شود. حمله اسیدی نشان دهنده یک نوع حمله وحشتناک است که در بسیاری از کشورها گزارش شده است. در بنگلادش و هند یک جنایت جنسیتی است که به روابط عاطفی مثل، ازدواج یا جهیزیه مرتبط است.

در بررسی های محققین ثابت گردیده که اسیدپاشی می تواند یک نوع خشونت ویرانگر باشد، زیرا اغلب با آسیب های شدید، دائمی، ناتوان کننده و از دست رفتن عملکرد بافت و اندام همراه است. شیوع این نوع خشونت در بین گروه های مختلف فرهنگی و قومی بسیار متفاوت است و انگیزه های پشت چنین رویدادهایی نیز تفاوت دارند. در مطالعات اپیدمیولوژیک در خصوص حملات اسیدی به خوبی ثابت شده است که اسیدپاشی در کشورهای در حال توسعه شیوع بیشتری نسبت به کشورهای توسعه یافته روی می دهد. به عنوان مثال، درصد سوختگی های شیمیایی ناشی از حمله اسیدپاشی در یک مطالعه در مدت زمان مشابه در انگلستان 8 بود، در مقایسه با 83 کیس در یک مطالعه در کامبوج و 92 در بنگلادش.

آسیب ها و عوارض به جا مانده از اسیدپاشی

تغییر شکل دادن اثرات فیزیکی چنین سوختگی های شیمیایی بسیار ویران کننده است، کوری ناشی از سوراخ شدن قرنیه، تغییر شکل بینی، میکروستومی و انقباضات ناتوان کننده از جمله عوارض ثبت شده می باشد. علاوه بر این، تأثیرات بلندمدت اجتماعی و روانی برای مبتلایان بسیار زیاد است، با اختلال در توانایی یافتن شغل، انزوای اجتماعی و افسردگی که همه پس از حمله بسیار رایج هستند.

در بازماندگان و قربانیان ممکن است تغییر شکل شدید بینی با ریزش پل و تنگی سوراخ های بینی، تخریب غضروف گوش و بافت نرم با ناشنوایی، از بین رفتن و یا برگشتن پلک ها و یا چشم ها با نابینایی، از دست دادن لب ها با تنگی دهان ایجاد شود.

همچنین مشکلات در خوردن، آشامیدن و صحبت کردن، اسکارهای متراکم گردن که حرکت سر و گردن را محدود می کند و اسکارهای انقباضی شانه ها که باعث محدود شدن حرکت بازو می شود نیز در این بیماران یسته به میزان اسید پاشیده شده رایج است، همچنین استنشاق بخارها ممکن است باعث آسیب به دستگاه گوارش فوقانی، مری و ریه ها شود .ممکن است موها از بین رفته و سوختگی های عمیق حتی باعث آسیب به استخوان جمجمه شده باشد.

در اکثریت قریب به اتفاق قربانیان کمتر از 20 درصد از کل سطح بدن دچار سوختگی می شوند، اما با توجه به ماهیت مزمن برخی از درگیری ها، حتی تحمل این درصد نیز میتواند بسیار آزار دهنده و شکنجه وار باشد. در مطالعات مشخص شده سوختگی هایی که بیش از 50 درصد سطح بدن را پوشش می دهند، به طور یکنواخت کشنده بودند.

اما همان طور که در برخی از موارد مرگبار گزارش شده است، آسیب واقعی حملات اسیدی را نمی توان تنها با ویژگی های فیزیکی و مقدار جراحات ناشی از اسیدپاشی در نظر گرفت به عنوان مثال در گزارشی در کامبوج یک دختر 19 ساله که تنها 7 درصد دچار سوختگی شده بود، به دلیل ضربه روانی ناشی از جراحات خودکشی کرد.

بسیاری از محققین در مطالعات خود ثابت نموده اند که، میزان تأثیر روانی اجتماعی با میزان آسیب های جسمی و فیزیکی فرد ارتباط ندارد. تاکنون هیچ مطالعه دقیقی وجود ندارد که به طور خاص به تأثیر روانشناختی خشونت اسیدی بپردازد. قربانیان حمله اسیدپاشی نیاز به مدیریت فشرده و دقیق درمانی و جراحی دارند، به طوری که هر بیمار به طور خوش بینانه ​​دو عمل انجام می دهد و بسیاری از آنان به طور متوسط به ده یا تعداد بیشتری عمل نیاز خواهند داشت.

رسیدگی به این بیماران در زمان حاد بسیار بسیار حائز اهمیت و حیاتی می باشد، که اغلب نیاز به دبریدمان و پانسمان های های مکرر و پیوندهای متعدد پوست خواهند داشت و بسیار بیشتر از بیماران مزمن به عمل های جراحی حیاتی نیاز دارند. با توجه به تعدد عمل های جراحی در دوران حاد خطر جانی همچنان این بیماران را تهدید می کند که می تواند از دلایل آن، سپس شدید بافت ها پس از انقباض و خوردگی عروق و همچنین عوارض بیهوشی و ناتوانی در حفظ راه های هوایی در سوختگی های شدید گردن را نام برد.

علاوه بر خطرات جسمی و آسیب های روحی ناشی از عمل های جراحی مکرر یکی از مهم ترین نکات حائز اهمیت در این درمان ها، هزینه های زیاد و سرسام آور آن ها می باشد که تنها به دوران حاد بیماری و جراحی ها محدود نشده و همچنان در دوران پسا درمان بار توانبخشی بیماران از جمله فیزیوتراپی و آموزش حرفه ای و روان درمانی بیماران نیز باید در نظر گرفته شود، که جنبه های مهمی از رویکرد جامع مراقبت از آن ها است.

در مطالعات، درصد عمده ترین عوارض سوختگی با اسید، انقباضات ناشی از سوختگی بود که 32.3٪ دارای یک انقباض منفرد در یک ناحیه از بدن و 15.2٪ از انقباضات متعدد (همانند جمع شدگی و چسبیدن انگشتان و مجراهای بویایی) رنج می بردند .اثرات مضر بر بینایی یا نابینایی کامل در 13.9٪ رخ داده است .عفونت ها (از هر نوع) 9.1 بسیار آزادهنده است. عمده عوارضی که ممکن است ایجاد شود در جدول زیر نشان داده شده است.

نسبت تحت تاثیر قرار گرفته	عوارض سوختگی با اسید
32%	انقباض دائمی و کوتاه شدن یک عضله (بدشکلی)
15.2%	انقباض های دائمی چند گانه
13.9%	نابینایی یا کم بینایی
9.1%	بروز عفونت
6.5%	اسکارهای کلوئید
5.2%	برگشت پلک به خارج
3.9%	اسکارهای هایپرتروفیک
1.3%	آسیب ملتحمه چشم

همانطور که پیشتر گفته شد با توجه به تعدد بافت ها و اندام های درگیر در سوختگی با اسید و عمق نفوذ اسید و جراحت برای این بیماران اقدامات درمانی و جراحی های چند گانه در گذر زمان مورد نیاز می باشد.

پوست، اولین سپر مقابل اسیدپاشی

عمده ترین و شایع ترین بافت درگیر در این نوع حملات اسیدپاشی، بافت پوست می باشد و علاوه بر عوارضی که در جدول فوق ذکر شد، بسیاری از بیماران در ناحیه سوختگی با از بین رفتن کامل بافت طبیعی پوست، و تحلیل درم و هایپودرم (انتهایی ترین لایه پوست) حتی تا استخوان، فولیکول مو خورد را از دست داده و دچار طاسی در ناحیه سوخته با اسید میشوند که با توجه به درگیری بیشتر این نوع حملات با صورت قربانی، این بیماران بعضا به طور کامل موی سر، ابرو و پلک خود را به طور دائمی از دست می دهند.

اولین اقدامات سرنوشت ساز بعد از اسیدپاشی

آسیب ناشی از سوختگی اسیدی بستگی به غلظت و مقدار محلول اسیدی استفاده شده و مدت تماس با پوست دارد. آسیب های اسیدپاشی در ابتدا با خنثی سازی محلول تحریک کننده درمان می شوند. پوست آسیب دیده باید حداقل 30 دقیقه با آب مقطر شسته شود، حتی ثابت شده است که استفاده از عوامل خنثی کننده مزیتی نسبت به رقیق شدن با آب ندارند و فقط می توانند درمان را به تأخیر بیندازند و به دلیل واکنش های گرمازا ممکن است آسیب را بدتر کنند. پس از درمان اولیه، این بیماران باید برای درمان جراحی و پزشکی خاص به مرکز تخصصی ترمیم پوست منتقل شوند.

پروسیجرهای درمانی عوارضی پوستی اسیدپاشی

طیف وسیعی از پروسیجرها و اقدامات بر روی افراد دارای علائم ناشی از سوختگی با اسید انجام می شود که در گام نخست سه عمل بسیار متداول در دستور کار قرار خواهند گرفت و سایر تکنیک های ترمیمی و چشمی هم در ادامه مورد اجرا قرار می گیرند.

برای بیماران حاد، دبریدمان به علاوه پیوند پوست و برداشتن زخم در همان زمان متداول ترین عمل بود که 54.0٪ از حجم کار جراحی را شامل می شد. پیوند پوست به تنهایی (از جمله برداشتن زخم، با ضخامت کامل یا بخشی از بافت پوست) رایج ترین روش بعدی در این گروه (21.9) بود، در حالی که جراحی پلاستیک به طور همزمان یا خیر همراه با سایر عملیات آزادسازی بافت های منقبض شده و دچار جمع شدگی %15.8 از سهم پروسیجرهای درمانی را شامل می شود.

در مقابل، در بین بیماران مزمن بعد از گذشت التهاب سوختگی اولویت انجام پروسیجر ها تغییر خواهد کرد به طوری که 51.1 از عمل های انجام شده پلاستیک های یا سایر پروسیجرهای رسیدگی به انقباضات سوختگی در اولویت قرار خواهد گرفت. سپس دبریدمان در نقاط سوختگی رایج ترین عمل جراحی بعدی (19.8٪) بود و پیوند پوست 19.0 درصد از عملها را در بیماران مزمن نشان می دهد.

همچنین در کلیه بیماران در صورت تضمین زنده ماندن بیمار، همزمان با وجود اندیکاسیون رسیدگی به بینایی و آسیب چشمی، به لحاظ اهمیت این نوع صدمه درمان های لازم احیای بینایی همزمان در فاز حاد و مزمن سوختگی در کنار سایر درمان ها پیگیری خواهد شد.

درمان عوارض پوستی اسیدپاشی در کلینیک جردن

امروزه با پیشرفت علم و دانش نوین طب بازساختی و استفاده از سلول های بنیادی در کنار مهندسی بافت می توان نتایج بسیار مطلوبی در پروسیجر های درمانی این بیماران مشاهده نمود که مستلزم تشکیل کارگروه های ویژه تخصصی به جهت برنامه ریزی و تبادل دانش بین رشته ای متخصصین برای کمک موثر به این بیماران می باشد.

کلینیک جردن یکی از مرکز پیشرو در درمان این بیماران عزیز بوده است و تاکنون موفق شده است نتایج مثبت و رضایتمندی این بیماران در مراجعاتشان به دست آورد که باعث دلگرمی و افتخار است. انجام پروسیجرهای درمانی با توجه به تحلیل کامل بافت پوست و از بین رفتن زیر ساخت بافت در این بیماران با انجام روتین این پروسیجرها متفاوت بوده و نیاز به فراهم کردن بستر مناسب درمان وجود دارد.

در کلینیک جردن علی رغم تخریب کامل پوست آسیب دیده با استفاده از متد نوین و با تکیه بر طب بازساختی، پروسیجرهای متعدد و مکملی از جمله کاشت مو و کاشت ابرو با نتیجه مطلوب و همچنین بهبود تظاهرات کلوئیدی و هایپرتروفیک در اسکار های این قربانیان انجام گردیده است.

سابقه درخشان کلینیک جردن در درمان قربانیان اسیدپاشی

در مورد خانم (م، ع) قربانی اسیدپاشی در اولین مراجعه به کلینیک جردن در تاریخ 18/8/ 99 از جمله اقدامات انجام شده برای ایشان ابتدا برای تمام نواحی صورت چربی فرآوری شده و غنی شده با سلول های بنیادی SVF تزریق شد و سپس پس از یک ماه با آماده شدن و تغذیه بافت های زیرین پوست سطح پوست با چند نوع از لیزرهایablative  و لیزر فرکشنال مورد درمان قرار گرفت که سبب تحریک بیشتر سلول ها در ناحیه درم گردیده و تحریک کلاژن سازی و برگشت خاصیت الاستیسیته و پلاستیسیتی پوست را به دنبال داشته و ظاهر مطلوب سطح پوست را بعد از شش ماه شاهد بودیم.

دومین مرحله تزریق چربی به جهت از بین رفتن بافت های فیبروتیک در ابتدای تیر ماه 1400 و 6 ماه بعد از شروع درمان انجام شد. فاکتورهای رشد موجود در بافت چربی فرآوری شده به روند بهبود و کلاژن سازی و تغذیه سلول های در حال بازسازی این بیمار کمک خواهد نمود و روند درمان ادمه خواهد داشت.

در مراجعه آقای (ص، ح) قربانی اسیدپاشی با شکایت از بین رفتن کامل فولیکول های مو در ناحیه ابرو و درمان های ناموفق قبلی، که به کلینیک جردن مراجعه نموده بودند ابتدا برای ایجاد شرایط مطلوب کاشت، در نواحی فیبروتیک و منقبض شده به طور مختصر سابسیژن انجام و سپس با تزریق چربی بستر لازم برای پیوند فولیکول های مو ایجاد شد که نتایج و رضایت مندی بسیاری را به همراه داشت.

امید است تا در کشور عزیزمان با ارتقا فرهنگ و دانش عمومی دیگر شاهد این نوع حوادث دلخراش نباشیم، کلینیک جردن خود را متعهد میداند با تمام توان و اعتماد به متخصصین عزیز با دانش نوین طب بازساختی خود در کنار این قربانیان باشد تا التیامی هرچند ناچیز بر جراحات و آسیب های روح و جسم این عزیزان باشد.