اگزما (درماتیت) انواع مختلفی دارد:

اگزما (درماتیت):لتهاب تماسی پوست (درماتیت تماسی) – درماتیت آتوپی (بدون علت) – درماتیت سبورئیک (تورم و قرمزی پوست سر و صورت همراه با شوره زیاد) – درماتیت نومولار – درماتیت اکسفولیاتیوژنرالیزه (اریترودرمی‌) (تورم و قرمزی شدید پوستِ سرتاسر بدن همراه با پوسته‌ریزی) – درماتیت ناشی از استاز (ماندن خون در رگ‌‌ها) – درماتیت موضعی ناشی از خاراندن – درماتیت دور د‌هانی (درماتیت پری‌اورال) – پومفولیکس (Pompholyx)

علائم اگزما (درماتیت)

خارش و سوزش پوست، قرمزی، تاول و برآمدگی، تورم، برجستگی، پوسته‌پوسته شدن پوست. برخی از انواع اگزما، مانند اگزمای حساسیت ناشی از تماس با یک ماده تحریک کننده، در هنگام تماس باعث قرمزی، خارش و ترشح پوست می‌‌شوند.

اگزمای شوره‌دار، می‌‌تواند پوست را زرد، روغنی و فلس‌دار کند.

این نوع از اگزما می‌‌تواند در هر قسمتی از بدن به خصوص صورت به وجود بیاید.

اگزما معمولا در کف دست‌‌ها یا پا‌ها به وجود می‌‌آید و بسیار دردناک است و در آن تاول‌‌های عمیق روی پوست ظاهر می‌‌گردد که این تاول‌‌ها عموما می‌‌خارند و می‌‌سوزند.

در اگزمای Nammular پوست، پوسته پوسته شده و دلمه‌‌های دکم‌های شکل روی پوست ایجاد می‌‌شوند.

از آنجا که اگزما انواع مختلفی دارد و به اشکال مختلف بروز می‌‌کند، بسیار مهم است که یک متخصص پوست بسیار حاذق، بیمار را بررسی کند تا معلوم شود آیا مشکل پوستی، نوعی اگزماست یا وضعیت دیگر پزشکی.

اما به طور كلي علائم اگزما (درماتیت) را مي‌توان به صورت زير برشمرد:

پوست خشک، ضخیم، ترک خورده و یا پوسته پوسته می‌‌شود. ملتهب و قرمز است. زخم می‌‌شود.

در افراد سفید پوست ممکن است ابتدا بثورات جلدی قرمز رنگ و سپس قهو‌های رنگ ایجاد شود. در سیاه پوست‌‌ها ممکن است پوست تغییر رنگ دهد و قسمتی از پوست تیره‌تر یا روشن‌تر از قسمت‌‌های دیگر شود.

در نوزادان، اغلب بثوراث جلدی بر روی صورت و پوست سر، همراه با زخم ایجاد می‌‌شود.

علل اگزما (درماتیت)

یافتن علت اگزما یک مشکل بزرگ است و پزشکان هنوز علت دقیق آن را نمی‌‌دانند.

برخی معتقدند که ناشی از فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عوامل ناشناخته و محرک‌‌های محیط‌زیست است.

اگزما اغلب در خانواده‌‌هایی شایع است که سابقه آلرژی و یا آسم دارند.

در اینجا به برخی از دلایل احتمالی ابتلا به اگزما (درماتیت) اشاره خواهیم کرد:

تماس با مواد خشن و یا خارش‌زا همچون پشم آب و هوا و دمای بیش از حد گرم و یا بیش از حد سرد حیوانات استرس دود سیگار غذا‌هایی که باعث واکنش‌‌های حساسیتی می‌‌شوند؛ مثل گندم، لبنیات، آجیل، شکلات مواد شیمی‌ایی موجود در صابون و یا مواد شوینده عطر‌ها و اسانس‌‌ها مواد شیمی‌ایی موجود در محصولات مراقبت از پوست لوازم آرایشی مواد شیمی‌ایی خانگی و سموم و …

اما به طور كلي مواردی که به طور شایع موجب بروز یا شدت یافتن اگزما می‌‌شوند در چند گروه طبقه بندی می‌‌شود که عبارتند از:

۱- لوازم آرایشی و بهداشتی و دارویی ،از جمله لوازم آرایشی ، بهداشتی معطر ، از قبیل عطر، اوکلن، لوازم آرایشی بهداشتی محرک مانند رنگ مو ،صابون‌های معطر ، لوازم آرایشی و بهداشتی غیر استاندارد.

۲- مواد شیمی‌ایی و سنتتیک مانند مواد شوینده ،پاک کننده مانند پودر‌های لباس شویی و مایع ظرف شویی .

۳- فلزات ، امروزه استفاده از وسایل فلزی روکش شده با نیکل و کروم ، بسیار رواج دارد.لوازمی‌‌مانند سنجاق قفلی زیپ‌های فلزی ،دکمه‌های فلزی ،قلاب کمربند و بدلیجات همگی با فلز حساست زای نیکل روکش شده اند و یکی از علائم بروز اگزما و تشدید آن بویژه در خانم‌ها است.

زیور آلاتی که به تازگی به نام نقره آلمانی ، سیلور و تتانیوم به فروش می‌رسند دارای مقادیر قابل توجهی فلز نیکل بوده و موجب بروز اگزما می‌شود .

۴- مواد موجود در محیط ، گرد و غبار منزل(که بعضا حاوی مواد دفعی جانور بیسار کوچیک به نام مایت است) در صورت تماس با پوست به ویژه پوست دست ، موجب بروز اگزما و یا بدتر شدن آن می‌‌شود .

سیمان و یا سایر مواد مشابهی که در ساختمان سازی به کار می‌روند و بعضی گیا‌هان نیز از جمله این مواردند .

۵- مواد غذایی، تماس پوست بدن با موادی چون عصاره گوجه فرنگی می‌تواند به بروز اگزما و یا بدتر شدن آن منجر شود .مصرف بعضی از موارد خوراکی نظیر آجیل و مغز‌ها( مغز فندوق ،بادامو غیره) تخم مرغ ، گندم ، شیریا غذا‌های دریایی می‌تواند به بدتر شدن اگزما کمک کند .

عوارض

درماتیت عصبی (Neurodermatitis) – خارش و خاراندن طولانی مدت پوست باعث افزایش شدت خارش و درنتیجه ابتلا به درماتیت عصبی (lichen simplex chronicus) می‌‌شود.

درماتیت عصبی مشکلی است که در آن ناحیه ای از پوست که دائما خارانده می‌‌شود، سفت و چرم مانند می‌‌شود.

عفونت‌های پوست – بعضی اوقات خاراندن پوست باعث شکستن آن شده و در نتیجه زخم‌های باز و آماده به آلوده شدن بوجود می‌‌آید.

عوارض چشمی‌‌- درماتیت آتوپیک شدید می‌‌تواند باعث عوارض چشمی‌‌شده و در نتیجه ممکن است آسیب دائمی‌‌به چشم وارد شود.

زمانیکه این عوارض رخ دهد، خارش درون و دور پلک‌ها شدید می‌‌شود. اگر شک دارید عوارض اگزما باعث مشکلات چشمی‌‌در شما شده، سریعا به پزشک مراجعه نمایید.

درمان اگزما (درماتیت)

از آنجا که پژوهشگران هنوز نمی‌‌دانند چه چیزی منجر به اگزما می‌‌شود، رویکرد جامعی برای درمان آن وجود دارد که در واقع شامل تغییرات رژیم غذایی، کاهش استرس و اجتناب از عوامل آلرژی‌زا می‌‌شود.

این موارد به درمان اگزما می‌‌انجامد. گاهی اوقات بدن آنقدر دچار استرس می‌‌شود که تمام روش‌‌های طبیعی رژیم غذایی و گیاهی نیز در درمان اگزما مؤثر نمی‌‌شود.

کرم هیدروکورتیزون که بدون نسخه نیز فروخته می‌‌شوند. کرم‌‌های کورتیکو استروئید که استفاده از آن‌ها عوارض جانبی شدیدی به همراه خواهد داشت و فقط باتجویز پزشک فروخته می‌‌شوند.

آنتی‌بیوتیک‌‌ها که می‌‌توانند باکتری‌‌های مفید روده رااز بین ببرند و به این ترتیب عملکرد سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌‌دهند.

آنتی‌هیستامی‌ن‌‌ها فتوتراپی و درمان با نور ماوراء بنفش که خطر ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس را افزایش می‌‌دهد.

مرطوب‌کننده‌‌ها می‌‌توانند مانع از خشکی پوست شده و یک لایه محافظ روی پوست به وجود آورند که این لایه از پوست در برابر مواد شیمی‌ایی مضر محافظت می‌‌کند.

اگزما در کودکان بسیار شایع است و اکثر آن‌ها تا سن سه ماهگی خود اگزما را تجربه می‌‌کنند و در برخی از آن‌ها اگزما تا دوران نوجوانی باقی خواهد ماند.

یکی از مؤثرترین روش‌‌های درمان و کنترل اگزما در نوزادان، تغذیه با شیر مادر است.

حداقل شش ماه تغذیه با شیر مادر از اگزما پیشگیری کنید. خوشبختانه اگزما مسری نیست، اما در خانواده‌‌هایی که سابقه اگزما، حساسیت و یا آسم دارند، احتمال ابتلا به اگزما نیز وجود دارد.

پیشگیری از اگزما (درماتیت)

اجتناب از خشک شدن پوست ممکن است بتواند، جلوی حملات آینده را بگیرد. نکات زیر به کاهش خشک شدن پوست بعد از حمام کمک می‌‌نماید:

کم تر حمام بروید – سعی کنید یک روز یا دوروز درمی‌ان حمام بروید. زمانیکه به حمام می‌‌روید، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بیشتر حمام خود را طول ندهید و از آب ولرم بجای آب داغ استفاده نمایید. استفاده از روغن‌ها و لوسیون‌های حمام نیز کمک کننده است.

استفاده از انواع خاص شوینده مصنوعی و صابون – از انواع صابون‌های معتدل و ملایم استفاده کرده و از صابون فقط برروی صورت، زیربغل، نواحی جنسی، دست و پا استفاده کرده و سایر نواحی بدن را با آب خالی بشویید.

صابون‌های دئودورانتی و آنتی باکتریال‌های معمولا بیشتر از بقیه صابون‌ها پوست را خشک می‌‌نمایند.

خود را با دقت خشک نمایید – به سرعت پوست خود را با کف دست لیف بکشید تا آب اضافی بریزد و یا با یک حوله نرم به آرامی‌‌پوست خود را خشک نمایید.

پوست خود را مرطوب نمایید – مرطوب کننده‌ها لایه ای محافظ برروی پوست ایجاد کرده و جلوی خروج آب از پوست را می‌‌گیرد.

اگر پوستتان شدیدا خشک است، با استفاده از روغن همچون روغن بچه اقدام به چرب کردن آن نمایید.

همچنین ممکن است نیاز باشد که از مواد آرایشی حاوی مواد مرطوب کننده برای پوست خود استفاده نمایید.