هایپرپیگمانتاسیون یا لکه های پوستی چیست؟

هایپرپیگمانتاسیون یک بیماری شایع است که باعث می شود برخی از نواحی پوست تیره تر از سایرین باشد “Hyper” به معنای بیشتر و “Pigment” به معنای رنگ است. هایپرپیگمانتاسیون می تواند به صورت لکه های قهوه ای، سیاه، خاکستری، قرمز یا صورتی ظاهر شود. این لکه ها گاهی اوقات لکه های پیری، لکه های ناشی از تابش آفتاب و لکه های  ناشی از بیماری های کبدی نامیده می شوند.

تولید ملانین تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تغییرات هورمونی و عوامل محیطی است. افرادی که دارای رنگ پوست تیره تر هستند ممکن است توانایی طبیعی تولید ملانین بیشتری در پاسخ به قرار گرفتن در معرض نور خورشید داشته باشند که به محافظت از پوست آنها در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش کمک می کند.

4 عاملی که می تواند باعث ایجاد لک پوستی شود

4 عاملی که می تواند باعث ایجاد هیپرپیگمانتاسیون شود طبق گفته بسیاری از پزشکان ، اینها شایع ترین علل هایپرپیگمانتاسیون هستند و می توانند افراد با رنگ های مختلف پوست را با درجات مختلف تحت تاثیر قرار دهند.

التهاب های پوستی

مانند آکنه، اگزما، نیش حشرات، بریدگی ها، خراش ها، حتی خراشیدن یا اصطکاک ناشی از مثلا مالش شدید – می تواند باعث التهاب شود. التهاب، به نوبه خود، می‌تواند سلول‌های تولیدکننده رنگدانه را افزایش دهد  و پس از بهبود ناحیه ی  آسیب، لکه‌ای تیره باقی بگذارد. هنگامی که التهاب علت تغییر رنگ باشد، اغلب به عنوان هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب نامیده می شود.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید

طبق گفته پزشکان  کلینیک مایو، اشعه ماوراء بنفش خورشید باعث تولید ملانین اضافی به عنوان راهی برای محافظت از پوست شما در برابر آسیب می شود. این ملانین اضافی همان چیزی است که شما را برنزه می کند. اما زمانی که قرار گرفتن در معرض نور خورشید مکرر یا بیش از حد باشد، می تواند لکه های تیره ناشی از پرتو نور خورشید را ایجاد کند. اگرچه لکه های خورشیدی سرطانی نیستند، اما طبق گفته انجمن جراحی پوست آمریکا، پوست در معرض نور خورشید ممکن است لکه های پیش سرطانی شبیه لکه های ناشی از پرتو آفتاب  ایجاد کند. به همین دلیل، مهم است که  افراد سالانه  پوست خود را توسط یک متخصص پوست بررسی نمایند

 شرایط پزشکی یا دارو

هایپرپیگمانتاسیون می تواند ناشی از بیماری آدیسون باشد، یک اختلال غده فوق کلیوی که می تواند تولید ملانین را افزایش دهد. بر اساس کتاب منتشر شده توسط StatPearls در جولای 2022، برخی داروها، از جمله آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و ضد مالاریا ممکن است خطر هایپرپیگمانتاسیون را افزایش دهند. برخی از داروهای شیمی درمانی نیز می توانند باعث ایجاد هایپرپیگمانتاسیون موقت شوند . در مورد داروهای شیمی درمانی، لکه های تیره مرتبط معمولاً 10 تا 12 هفته پس از پایان درمان برطرف می شوند زیرا سلول های جدید پوست جایگزین سلول های مرده می شوند.

محصولات آرایشی و بهداشتی: برخی از محصولات آرایشی، به ویژه آنهایی که حاوی مواد بی کیفیت و  یا تحریک کننده هستند، ممکن است باعث تحریک یا التهاب پوست شوند که منجر به تیره شدن یا تغییر رنگ پوست شود.

شناسایی علت زمینه ای تیرگی پوست برای تعیین مناسب ترین درمان بسیار مهم است. مشاوره با یک متخصص پوست می تواند به تشخیص علت تیرگی پوست و ایجاد یک برنامه درمانی شخصی متناسب با نیازها و نگرانی های خاص شما کمک کند. علاوه بر این، محافظت در برابر آفتاب و حفظ یک روال مراقبت از پوست می تواند به جلوگیری از تیره شدن بیشتر پوست و ارتقای سلامت کلی پوست کمک کند.

ملاسما

ملاسما که اغلب به عنوان “لک های  بارداری” نامیده می شود، با لکه های قهوه ای مشخص می شود که معمولاً در زنان با سطوح هورمونی در نوسان، مانند دوران بارداری، ایجاد می شود. این نوع هایپرپیگمانتاسیون اغلب در زنان رخ می دهد، اما می تواند در مردان نیز رخ دهد. به گفته متخصصان کالج آمریکایی استئوپاتیک پوست (AOCD) تصور می شود که با ترکیبی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، ژنتیک و تغییرات هورمونی ایجاد می شود، زیرا با استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی نیز مرتبط است.

علاوه بر این، با توجه به کلینیک کلیولند Cleveland، سایر داروهای هورمونی مورد استفاده برای کنترل بارداری و علائم یائسگی ممکن است باعث ایجاد ملاسما شوند.

بهترین راه برای درمان و پیشگیری از هایپرپیگمانتاسیون

امروزه، درمان های  زیادی جهت برطرف کردن نقاط تیره بر روی پوست وجود دارد – اما  پیشگیری از ایجاد لک یا هایپرپیگمنتاسیون  به همان اندازه ضروری است. مراحل اثبات شده علمی زیر می تواند در پیشیگیری ودرمان لک  کمک کننده باشد .

 آبرسانی و مرطوب کردن پوست

در حالی که هدف اصلی شما از هایپرپیگمانتاسیون روشن کردن لکه های تیره است، یک مرطوب کننده موثر بدون نسخه (OTC) باید حاوی موادی باشد که از راه های دیگر برای پوست مفید باشد. دکتر دوریس جی دی، استادیار بالینی پوست در NYU Medical می‌گوید: «علاوه بر رسیدگی به مشکلات پوستی و لک های هایپرپیگمنتاسیون  یا رنگدانه‌ها، یک محصول خوب دارای عوامل مرطوب‌کننده مانند گلیسیرین -اسید هیالورونیک و شاید حتی رتینول برای افزایش گردش سلولی  در پوست  است. این مواد غیرفعال به روشن کننده های فعال  در پوست اجازه می دهند تا به طور موثرتری عمل کنند.

مرکز پزشکی دانشگاه تنسی خاطرنشان می‌کند که یک مرطوب‌کننده خوب همچنین می‌تواند سد چربی یا به عبارتی چربی پوست را بازگرداند و به سلول‌های جدید پوست کمک کند  که بتوانند  به جای سلول‌های قدیمی در سطح پوست جایگزین شده و عملکرد سد پوستی را افزایش دهند .

پیشیگیری از ایجاد  جوش – زخم – نیش حشرات  – خشکی و خارش پوست

 ایجاد جوش ها – زخم – نیش حشرات و خشکی پوست و در پی آن خارش پوست در برخی از پوست های حساس پس از بهبودی التهاب  سبب ایجاد  هایپرپیگمنتاسیون می گردد . در افراد مستعد جوش و آکنه پس از بهبودی می تواند ایجاد اسکار تیره رنگ نماید .

یکی از راهکارها همیشه پیشگیری از ایجاد علل بیماری می باشد پس با مراقبت از پوست می توان از علل ایجاد این عوارض ناخواسته جلوگیری کرده تا به نوعی از ایجاد لک جلوگیری شود . برای جلوگیری از نیش حشرات اگر در مناطقی زندگی میکنید که نمی توان از نیش حشرات به دلایلی جلوگیری کرد  می توانید از پمادهایی استفاده نمایید که وقتی بر روی پوست به صورت تاپیکال و یا موضعی قرار می گیرند  از نیش حشرات در آن ناحیه پوستی جلوگیری می نمایند.

بیشتر بخوانید : لک‌های صورت در فصل تابستان

درمان های بدون نسخه

هر چه زودتر هایپرپیگمانتاسیون را درمان کنید،  درمان  آن آسان تر خواهد بود. انجمن آکادمی پوست آمریکا (AAD) می گوید: ترکیبات ریشه کن کننده لکه که باید در درمان های(Over the counter drug OTC)  (داروی بدون نسخه )جستجو شوند.

عبارتند از اسیدهای آزلائیک و گلیکولیک، ویتامین C و رتینوئیدها. نیکیتا ویلسون، شیمیدان در حوزه زیبایی در شهر نیویورک می گوید: «درمان های حاوی موادی مانند ویتامین C، ریشه شیرین بیان و اسید کوجیک با مهار تیروزیناز، آنزیمی که مسئول تشکیل ملانین تیره کننده پوست است، به کاهش هایپرپیگمانتاسیون کمک می کند.

در سال 2017 در ژورنال مهار آنزیم و شیمی دارویی از نظریه  ویلسون حمایت کرد و اشاره کرد که دانش ارتباط بین تیروزیناز و رشد اضافی ملانین منجر به افزایش چندین محصول بدون نسخه و فروش آزاد به صورت  OTC با ترکیبات ذکر شده  انجامیده است. در حالی که بسیاری از این مواد دارای اثرات سفید کننده بر روی لکه های تیره هستند، انجمن متخصصان جراحی پوست آمریکا شدیداً در مورد استفاده از  کرم های لایه بردار و سفید کننده  ها روی پوست  هشدار می دهد و بیان میدارند کرم های ضد لک و لایه بردار حتما باید توسط پزشک متخصص پوست با توجه به نوع عارضه موجود در پوست – نوع بافت پوست و سن افراد توصیه گردد .

مراجعه به پزشک متخصص پوست

افراد همیشه در مواقعی که دچار برخی عوارض در پوست خود میشوند ترجیح میدهند به داروخانه مراجعه نمایند و از درمان های بدون نسخه استفاده نمایند در برخی از موارد مانند خشکی پوست فصلی – خارش پوست در اثر استفاده از برخی مواد آرایشی – خرید ضد افتاب -کرم های مراقبت شب و روز و کرم های  ضد چروک که موارد معمولی هستند  که ربطی به بیماری های پوست ندارند، مراجعه به داروخانه جهت خرید دارو و یا  کرم های درمان تاپیکال موثر می باشد.

در برخی موارد باید به دنبال علل ایجاد برخی از عوارض در پوست بود که می تواند تبدیل به مشکلات پوستی مزمن گردد در این موارد باید حتما به پزشک متخصص پوست  مراجعه نمود زیرا پزشک متخصص پوست  با ارزیابی پوست فرد و نواحی ایجاد لک در پوست نسخه اختصاصی و هدفمند برای درمان  مشکل پوستی توصیه می نماید که این درمانها با توجه به شرایط پوستی مختص همان شخص می باشد و درمان بدون نسخه  نمی باشند .

شاید در بیشتر موارد مراجعه اول به پزشک متخصص پوست بهترین گزینه باشد تا وقت را برای  شروع درمان  از دست ندهید. پزشک متخصص پوست ممکن است با توجه به نوع – اندازه و شدت رنگدانه های تیره بر روی پوست از متدهای کامبینیشن و یا ترکیبی  که شامل  درمان های تاپیکال – داروهای خوراکی و استفاده ی برخی از لیزر ها و درمانهای تزریقی استفاده نماید .

مراقبت از پوست در برابر اشعه آفتاب

از پوست خود در برابر نور خورشید محافظت کنید موثرترین راه برای جلوگیری از تغییر رنگ ناشی از نور خورشید، استفاده مجدانه از ضد آفتاب با طیف وسیع با فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF) 30 یا بیشتر، هر روز، حتی در روزهای ابری یا خنک است. ( اگر زیاد در معرض آفتاب هستید هر چند ساعت یکبار بسته به نوع ضد آفتاب باید آن را شارژ نمایید)

به گفته برخی از پزشکان : اشعه‌های فرابنفش  رنگدانه‌های پوست  را به سمت سطح پوست می‌فرستند و لکه‌های تیره را تیره‌تر می‌کنند. شما باید روزانه در مناطق در معرض آفتاب از ضد آفتاب با SPF  مناسب استفاده کنید.  در واقع SPF فقط به محافظت در برابر اشعه های موج کوتاه UVB اشاره دارد.

برای محافظت در برابر اشعه‌های امواج بلند UVA، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند محصولی را انتخاب کنید که حاوی Mexoryl، Parsol 1789، دی‌اکسید تیتانیوم، اکسید روی یا آووبنزون باشد. علاوه بر این، انجمن آکادمی پوست آمریکا AAD توصیه می‌کند بین ساعت 10 صبح تا 2 بعد از ظهر، زمانی که خورشید قوی‌ترین پرتو را دارد  ،  بیرون از منزل بدون استفاده از ضد آفتاب باید  اجتناب کرد . همچنین می توانید برای محافظت از سر و همچنین صورت، گوش ها و گردن از کلاه لبه پهن استفاده کنید.

درمانهای موضعی و تاپیکال هایپرپیگمانتاسیون 

✅هیدروکینون: یک عامل روشن کننده پوست که از تولید ملانین جلوگیری می کند. این دارو بدون نسخه در غلظت های پایین و با نسخه در غلظت های بالاتر در دسترس است.

✅رتینوئیدها: رتینوئیدهای موضعی مانند ترتینوئین، آداپالن و تازاروتن می‌توانند به بهبود بافت پوست کمک کنند، که ممکن است به مرور زمان ظاهر لکه‌های تیره را کاهش دهد.

✅ویتامین C  :سرم های ویتامین C موضعی می توانند با مهار تولید ملانین و محافظت آنتی اکسیدانی به روشن شدن پوست و کاهش ظاهر هایپرپیگمانتاسیون کمک کنند.

✅اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHAs) و بتا هیدروکسی اسیدها: (BHAs) اسیدهای لایه بردار مانند اسید گلیکولیک، اسید لاکتیک و اسید سالیسیلیک می توانند به بهبود بافت پوست و کاهش ظاهر لکه های تیره با افزایش تولید کلاژن  و لایه برداری کمک کنند.

✅اسید آزلائیک: اسید آزلائیک یک اسید طبیعی است که به کاهش التهاب و مهار تولید ملانین کمک می کند و آن را برای درمان ملاسما و هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب موثر می کند.

✅کوجیک اسید: کوجیک اسید یک عامل روشن کننده طبیعی پوست است که از برخی قارچ ها به دست می آید. می تواند با مهار تولید ملانین به کاهش ظاهر لکه های تیره و هایپرپیگمانتاسیون کمک کند.

✅نیاسینامید: به عنوان ویتامین B3 شناخته می شود، نیاسینامید می تواند به کاهش ظاهر رنگدانه های پوستی، بهبود بافت پوست و تقویت سد پوست کمک کند.

✅لایه برداری شیمیایی: لایه برداری شیمیایی شامل استفاده از محلول شیمیایی روی پوست برای لایه برداری لایه سطحی  پوست و تحریک تولید کلاژن است. آنها می توانند به بهبود ظاهر هیپرپیگمانتاسیون، آسیب ناشی از نور خورشید و رنگ ناهموار پوست کمک کنند.

✅لیزر درمانی: درمان‌های مختلف لیزری و مبتنی بر آن ، مانند درمان با نور پالس شدید (IPL)، لیزر فرکشنال و لیزرهای کیوسوئیچ می‌توانند ملانین را در پوست هدف قرار داده و لکه‌های تیره را از بین ببرند. لیزر درمانی می تواند برای درمان لکه هایناشی از نور آفتاب –سولاریوم ، PIH و ملاسما موثر باشد.

✅میکرودرم ابریژن: میکرودرم ابریژن یک روش لایه برداری غیر تهاجمی است که برای حذف لایه بیرونی سلول های مرده پوست استفاده می کند. می تواند به بهبود بافت پوست و کاهش ظاهر لکه های تیره و هایپرپیگمانتاسیون کمک کند.

✅میکرونیدلینگ: میکرونیدلینگ شامل استفاده از دستگاهی با سوزن های ظریف برای ایجاد آسیب های کوچک  کنترل شده در پوست، تحریک تولید کلاژن سازی و کمک به بازسازی پوست است که می تواند به بهبود ظاهر هیپرپیگمانتاسیون، اسکار آکنه و بافت ناهموار پوست کمک کند.

✅استروئیدهای موضعی: در موارد هیپرپیگمانتاسیون التهابی، ممکن است کورتیکواستروئیدهای موضعی برای کاهش التهاب و روشن کردن لکه های تیره تجویز شود.

✅درمان ترکیبی: برای درمان  هایپرپیگمانتاسیون وتیرگی های  سرسخت یا مقاوم، ممکن است ترکیبی از درمان‌ها مانند داروهای موضعی همراه با لایه‌برداری شیمیایی، لیزر درمانی یا میکرونیدلینگ توصیه شود.

مهم است که با یک متخصص پوست مشورت کنید تا مناسب ترین درمان را بتواند برای نوع خاص هیپرپیگمانتاسیون(  لک و تیرگی  پوست ) با توجه به نوع پوست و تیرگی آن – وضعیت پوست و ارزیابی سوابق پزشکی تعیین نماید . علاوه بر این، ثبات و صبر  در درمان هایپرپیگمانتاسیون  نکته کلیدی است، زیرا ممکن است برای مشاهده بهبود قابل توجه زمان نیاز باشد.

کلینیک فوق تخصصی پوست جردن ارایه دهنده درمانهای اختصاصی و به روز در دنیا در درمان لک و هایپرپیگمنتاسیون پوستی می باشد متدهای کامبینیشن  نوین که بر پایه استفاده از لیزر ها – درمانهای دارویی – درمانهای تاپیکال و درمانهای تزریقی  می باشند با توجه به نوع پوست – میزان و گستردگی لک های پوستی توسط پزشکان متخصص پوست مجرب این مجموعه برای مرجعه کنند گان در نظر گرفته می شود  نتایج اثر بخش  بسیاری از این متد های درمانی برای اولین بار در دنیا در ژورنال های  بین المللی معتبر علمی آمریکایی و اروپایی به چاپ رسیده اند و در پایگاه های علمی  PubMed نمایه شده اند .