در پوست سر طبیعی، حدود 100000 فولیکول مو وجود دارد که 90٪ آن در فاز آناژن و 10٪ باقیمانده در تلوژن هستند. فاز تلوژن معمولاً سه ماه طول می کشد. روزانه 200-50 تار مو تحت اگزوژن قرار می گیرند و می ریزند. در هر روز فقط 500 تا 1000 فولیکول در فاز کاتاژن انتقالی هستند. ساعت بیولوژیکی که پایان فاز آناژن و آغاز فاز کاتاژن/تلوژن را تعیین می‌کند، یک پدیده پیچیده است که اساس مولکولی آن در حال درک و تکامل است و نیاز به مطالعات بیشتر می‌باشد.
در مرحله آناژن، هر تار موی انسان به مدت چند ماه تا یک سال رشد می‌کند تا به فاز تلوژن تبدیل شود و ریخته شود.
موهای سر بلندتر از موهای سایر قسمت های بدن می شوند زیرا فاز آناژن آن طولانی تر است. بر خلاف پستاندارانی که پوست اندازی می کنند، چرخش مو در انسان ناهماهنگ است به طوری که ریزش هر فولیکول مستقل از فولیکول های اطراف اتفاق می‌افتد. در نتیجه، تراکم نسبتاً یکنواخت مو همیشه حفظ می شود. تغییرات متابولیکی مختلف مانند بارداری، سوء تغذیه و سایر استرس‌ها می‌توانند ساعت بیولوژیکی را در فولیکول‌های مو تنظیم می‌کنند و ممکن است تعداد بسیار زیادی از موها به طور همزمان وارد فاز تلوژن شوند. هنگامی که این اتفاق می افتد، این نوع ریزش مو تلوژن افلوویوم نامیده می شود.
پاتوژنز یا بیماری‌زایی
بسته به علت تلوژن افلوویوم، شدت دوره ریزش می تواند متفاوت باشد. تلوژن افلوویوم تا حد زیادی شایع ترین شکل ریزش مو به دلیل داروها یا در ارتباط با بیماری های سیستمیک یا وضعیت های فیزیولوژیکی تغییر یافته است.
علل این نوع ریزش می‌تواند به دلایل زیر باشد:
- ریزش موهای تازه متولد شده به دلایل فیزیولوژیک
- ریزش مو بعد از زایمان به دلایل فیزیولوژیک
- تلوژن افلوویوم بدون ارتباط با بیماری دیگر انتسابی
- تب بالا مانند مالاریا
- عفونت حاد
- بیماری مزمن شدید مانند بیماری HIV137، لوپوس سیستمیک اریتماتوز
- استرس روانی شدید و طولانی مدت
- بعد از جراحی های بزرگ و طولانی مدت
- اختلالات غدد درون ریز مانند کم کاری و پرکاری تیروئید و پرکاری پاراتیروئید
- سوء تغذیه و رژیم با پروتئین کم
- داروها: قطع کردن داروهای ضد بارداری خوراکی، رتینوئیدها (اسیترتین، ایزوترتینوئین) و مصرف ویتامین A اضافی، ضد انعقادها (به خصوص هپارین)، ضد تیروئید (پروپیل تیوراسیل، متیمازول)، ضد تشنج ها (مانند فنی توئین، والپروئیک اسید، کاربامازپین)، اینترفرون α-2b، فلزات سنگین، بتابلوکرها (مانند پروپرانولول)
با این حال، تعداد نسبتاً زیادی از زنان دارای تلوژن افلوویوم پایدار بدون هیچ علت تشدید کننده قابل تشخیصی هستند. این تلوژن افلوویوم مزمن در درجه اول زنان بین 30 تا 60 سال را تحت تاثیر قرار می دهد و یک تشخیص طرد شده است.
مدل‌سازی رایانه‌ای سینتیک چرخه مو نشان می‌دهد که تلوژن افلوویوم مزمن ناشی از کاهش واریانس در مدت زمان آناژن به جای یک فاز آناژن کوتاه در هر 30ثانیه است. اگر یک رویداد تشدید کننده قابل تعریف وجود داشته باشد، ریزش مو تقریباً 3 ماه پس از این رویداد شروع می شود، زیرا این مقدار زمان طول می کشد تا فولیکول مو در مرحله تلوژن پیشرفت کند و در نهایت ریزش کند. شواهد بالینی و بافت شناسی التهاب در تلوژن افلوویوم “خالص” وجود ندارد.
اکثر داروهایی که با ریزش مو مرتبط بوده اند، به استثنای عوامل ضد نئوپلاستیک، از طریق تلوژن افلوویوم باعث ریزش مو می شوند. در حالی که داروهای متعددی با ریزش مو همراه بوده اند، تنها زیر مجموعه ای از آنها علل شایع تلوژن افلوویوم هستند. برجسته ترین مشتقات رتینوئیدها (اسیترتین و ایزوترتینوئین)، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد تیروئید، ضد انعقادها، لیتیوم و اینترفرون ها هستند.
تظاهرات بالینی
نازک شدن مو تمام پوست سر را درگیر می کند و همچنین ممکن است در سایر نواحی مودار بدن (مانند موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل) مشاهده شود. کشیدن ملایم مو ممکن است برای دو یا چند موی تلوژن طبیعی مثبت باشد. یک کشش محکم مو (تریکوگرام) ترکیبی از موهای آناژن و تلوژن را با درصد تلوژن بیش از 20% نشان می دهد. در حالی که شمارش تلوژن 15 تا 20 درصد نشان دهنده ریزش غیر طبیعی است، از 20 درصد بیشتر تشخیصی است. در یک تلوژن افلوویوم فعال، شمارش تعداد موی 60 ثانیه ای معمولاً بیش از 100 تار مو خواهد بود (میانگین مقدار طبیعی 10 تار مو است). این روش، که شامل شانه کردن موها به جلو به مدت 60 ثانیه روی پارچه ای با رنگ متضاد قبل از شامپو کردن است، می تواند برای پیگیری پیشرفت و حل نهایی تلوژن افلوویوم استفاده شود. در تلاش برای کمک به بیماران در توصیف میزان ریزش روزانه موهایی که تجربه می‌کنند، یک مقیاس بصری که تعداد موهای مختلف را نشان می‌دهد پیشنهاد شده است.
تظاهرات بافت شناسی در تلوژن افلوویوم تعداد کل موها و موهای بلند(ترمینال) طبیعی است، تعداد موهای تلوژنی از 15 تا 20% بیشتر است که معمولا تا 50% است. بیشتر از 80% با تلوژن افلوویوم ارتباطی ندارد. التهاب و اسکار در این نوع ریزش مو وجود ندارد.
درمان ریزش مو
در نهایت رشد مجدد کامل مو انتظار می رود. پیش آگهی برای زنان مبتلا به تلوژن افلوویوم مزمن نسبتا خوب است، زیرا اگرچه ریزش مو می تواند سال ها ادامه یابد، اما به نظر نمی رسد که منجر به طاسی شود. پیش آگهی تلوژن افلوویوم مرتبط با بیماری سیستمیک در صورتی که علت تشدید کننده از بین برود عالی است.
وقتی علت نامشخص است، ارزیابی بیمار مبتلا به تلوژن افلوویوم شامل تیروئید و پانل های شیمیایی، سرعت رسوب، هماتوکریت و فریتین (به عنوان بازتاب ذخیره کل آهن بدن) است. سطح فریتین باید حداقل 40 نانوگرم در دسی لیتر باشد، اما اهمیت مقادیر غیر طبیعی نامشخص است.
در موارد پایدار تلوژن افلوویوم، یعنی مواردی که بیش از 6 ماه طول می کشد، نمونه بیوپسی پوست سر که برای برش افقی ارسال می شود، می تواند برای حذف AGA اولیه مفید باشد. نسبت موهای انتهایی به پوسته‌ای که در سطح فرق مو شمارش می‌شوند امکان تمایز را فراهم می‌کند. با این حال، احتمال همزیستی هر دو اختلال وجود دارد.